Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie VI – na podstawie fragmentów powieści „Pierścień i róża” W.M. Thackeray’a
Temat: „Tym wiedza dla umysłu ,
czym suknia dla ciała
Pilnie bacz, by nauka
w głowie pozostała...”
Cele:
Główny: -dostrzeżenie nauczającej funkcji baśni .
Operacyjne: Uczeń:
- czyta tekst ze zrozumieniem (wyjaśnia niezrozumiałe wyrazy, wyrażenia, zwroty),
- redaguje poprawnie plan wydarzeń ( równoważniki zdań),
- rozpoznaje wydarzenia i postacie prawdopodobne,
- wymienia cechy baśni, podaje przykłady zaczerpnięte z omawianego utworu,
- wyjaśnia pojęcie motywu,
- wyodrębnia znane motywy baśniowe,
- określa główną myśl utworu ,
- wie, kim był W.M. Thackeray,
- wyszukuje w „Księdze przysłów” te, które dotyczą wyrazu „nauka”,
- tworzy wyrazy pokrewne do słowa „nauka”,
- podczas pracy korzysta ze słowników.
Formy pracy:
- praca jednostkowa,
- praca parami,
- zespołowa.
Metody:
- praca z podręcznikiem,
- „burza mózgów”,
- rozmowa nauczająca,
- przekład intersemiotyczny,
- praca ze słownikami.
Pomoce dydaktyczne:
-Słownik terminów literackich,
-Słownik wyrazów obcych,
-Księga przysłów,
-film pt. Pierścień i róża,
-Encyklopedia Guttenberga.
Tok lekcji:
1.Wprowadzenie ( rozmowa na temat: czy nauka jest ważna w życiu człowieka, uzasadnienie wypowiedzi) . Zapisanie tematu lekcji.
Uczniowie w domu przeczytali fragmenty powieści Pierścień i róża ( lub tekst pt. Przygody księcia Lulejki z podręcznika Oglądam świat kl. 6. wyd. Nowa Era )
Odpowiadają na pytanie, kto jest jej autorem, odczytują hasło z encyklopedii, zapisują krótką notatkę w zeszytach...
2. Dokonanie autorefleksji, zapisanie na wydrukowanych kartkach ocen z następujących przedmiotów:
języka polskiego -
historii-
angielskiego-
matematyki-
przyrody-
oraz własnych ocen z:
zachowania-
pilności-
kaligrafii-
ortografii-
( należy wyjaśnić słowo: kaligrafia)
3.Wyjaśnienie niezrozumiałych wyrazów , wyrażeń i zwrotów z tekstu np.:
paniczny strach-
jak szalony-
w okamgnieniu-
sarkał-
pląsy-
nikczemny-
opasły-
pocztylion-
krew w nim zagrała-
posypał się na niego grad policzków i kułaków-
wyniósł się jak niepyszny-
kapłon ciasta-
dusze zahartowały się w ogniu i cierpieniu jak stal hartuje się w ogniu-
fora ze dwora-
stawiali go za przykład-
być incognito-
4. Redagowanie planu- uczniowie mogą to zadanie wykonywać w parach
( w brudnopisie).
o ucieczka księcia Lulejki przed ślubem z Gburią – Furią
o radość króla Walorozo
o podróż bohatera dyliżansem
o pojawienie się dziwnej kobiety
o złośliwe uwagi „opasłego jegomościa”
o obrona czci i honoru nieznajomej kobiety
o spełnianie życzeń i zachcianek księcia
o rada nieznajomej
o wyfrunięcie „Czarnej Wróżki”
o trudne zetknięcie z rzeczywistością
o niezwykłe „dary” torebki
o ciężka praca królewicza
o osiągnięcie najlepszych wyników
( w domu uczniowie przepisują plan do zeszytów)
5. Opowiadanie tekstu wg planu. Obejrzenie fragmentów filmu pt. Pierścień i róża.
6. Ten tekst ( i film) posiada pewne widoczne cechy znanego wszystkim uczniom gatunku literackiego. Jaki to gatunek ? ( baśń)
7. Określanie cech baśni:
- wydarzenia prawdopodobne i fantastyczne
- charakterystyczne motywy ( np. wędrowny )
- kontrast: dobro- zło
- nieokreślony czas i miejsce wydarzeń
- pozytywne zakończenie
- morał
Baśń:
- utrwaliła zasadnicze elementy ludowego światopoglądu
- wiara w nieustającą ingerencję mocy pozaziemskich
- niepisane normy moralne
- ideały więzi społecznych i sprawiedliwych zachowań
8. Które z tych cech zawiera tekst pt. Przygody księcia Lulejki?
Podaj przykłady:
v wydarzenia prawdopodobne i fantastyczne
v bohaterowie
v nieokreślone miejsce wydarzeń
v przedmioty posiadające magiczną moc
v kontrast: dobro-zło
v pozytywne zakończenie
9. Jak nazywamy taki element, który pojawia się w kilku baśniach i pełni różne role np. wróżka, czarodziejska czapka...?
Motyw- najmniejsza cząstka kompozycyjna utworu. Znane są już w jakiejś mierze z innych dzieł, należy do tradycji literackiej... ( m. obiegowe = wędrowne- jednostkowa realizacja odrobinę przesłania ich standardowy charakter)
Odszukiwanie w tekście najbardziej znanych motywów baśniowych
-wróżka, nagroda za okazaną pomoc, magiczne przedmioty, przemiana bohatera...
10.Powrót do tekstu. Dlaczego Lulejka zaczął się uczyć? Jaki był powód jego działania?
11. Jaka nauka płynie z tej baśni?
12. Odszukaj w Księdze przysłów, tych związanych z nauką
Nauka nie poszła w lasUcz się ucz, bo nauka to potęgi klucz
13. Podaj wyrazy pokrewne do słowa „ nauka”
-naukowiec
-naukowo ( udowodnione)
-naukowy (eksperyment)
-naukoznawstwo
-naukoznawca
14. Zapisanie pracy domowej.
Z podanych wyrazów, wyrażeń i zwrotów ułóż historyjkę ( baśń , opowiadanie)
Paniczny strach, służba, podróżny, dyliżans, odjeżdżać, w okamgnieniu, obżartuch,
Hańba, mróz skrzypiał, krew w nim zagrała, różności, raz po raz, zdarzyło się, hartować się, przyjaciele, najbliższe królestwo, nazajutrz, wróżka, hałasować, Honolulu, hotel, porządny,
Na wprost, włożono, tuzin piór, atrament, wieniec laurowy, rachunki...
Wyrazy te mogą zmienić formę gramatyczną. Możesz dodać własne postacie o śmiesznych, znaczących imionach i nazwiskach...
Przygotowała
Joanna Frontczak